Długość przejścia ok. 12,5 km (ok. 4 godz. 30 min) Od świetlicy wiejskiej schodzimy na drogę asfaltową i kierujemy się w prawo. Idziemy szosą, w dół potoku Czarnego i po ok. 1 godz. docieramy do Wydrnego. Mijamy po prawej stronie gospodarstwo hodowli bydła mlecznego. Nieco poniżej obecnej siedziby gospodarstwa stał do 1944 roku dwór rodziny Strzeleckich, właścicieli folwarku Wydrne. Dziedzic Tadeusz Strzelecki został na początku okupacji aresztowany przez sowietów, nie pomogły protesty mieszkańców. Udało mu się przeżyć wojnę. W czasie walk frontowych we wrześniu 1944 roku dwór spłonął, znajdował się w nim niemiecki szpital polowy.
W drodze do nieistniejącego już Paniszczewa
Szlaki znakowane przekraczają drewniany mostek na potoku Paniszczówka i prowadzą w kierunku Teleśnicy Oszwarowej. Na podejściu szeroki widok na Zatokę Potoku Czarnego. Przy jej ujściu do potoku Czarnego znajdował się kiedyś młyn Eliasza Łesyganicza. Przy młynie był też tartak wodny. Ponadto w sąsiedztwie ujścia Paniszczówki do potoku Czarnego funkcjonował przed II wojną światową tartak parowy, zarządzany przez firmę Lauterbach i Spółka. Fundamenty młyna i tartaków obecnie znajdują się pod wodami Zalewu Solińskiego. Przed mostem drogowym na potoku Czarnym, szlak niebieski PTTK i Szlak Papieski skręcają w prawo na drogę gruntową. To stary trakt łączący Wydrne z Chrewtem. Idąc drogą wzdłuż potoku Czarnego (ok. 1 km) dochodzimy do doliny Paniszczówki.
Historyczne dzieje Paniszczewa
Na starym zdjęciu widać w tym miejscu centrum wsi Chrewt z XVII-wieczną cerkwią św. Paraskewii, w stylu bojkowskim. Dwór hr. Konarskich został zniszczony przez Moskali w czasie I wojny światowej. Drewniana cerkiew spłonęła w czasach sowieckich pod koniec lat 40-tych XX w. Pożar przetrwała, stojąca blisko cerkwi, łacińska murowana neogotycka kaplica, która w podziemiach kryła szczątki rodziny Konarskich. Przy drogowskazie szlaków, nasz szlak spacerowy „Do cerkwiska w Paniszczowie’’ prowadzi dalej wzdłuż prawego brzegu Paniszczówki do betonowego brodu, za którym dochodzimy do dawnego terenu dworskiego Paniszczowa. W II poł. XVIII w. we dworze Łempickich była prywatna łacińska kaplica św. Agaty. Odprawiano w niej msze św. dla wiernych, między innymi obchodzono uroczystość odpustową 5 lutego.
Na początku XX wieku dwór należał do rodziny Rusockich. W okresie międzywojennym folwark rozparcelowano. Zachowały się resztki alei dworskiej w sąsiedztwie dawnego stawu, który dziś zagospodarowały bobry. Dwór był drewniany, z rozległym dziedzińcem. Na północ od zabudowań znajdował się ogród dworski.Od betonowego brodu do cerkwiska w Paniszczowie jest ok. 1500 m. Pokonanie kolejnych dwóch brodów nie stanowi trudności przy niskim stanie wody. Cerkwisko znajduje się na niewielkim wzniesieniu. Późnym latem jest zarośnięte żółtymi kwiatami rudbekii. Dobrze zachowała się kamienno-betonowa podmurówka i betonowe schody. Z przycerkiewnego cmentarza ocalały jedynie dwa nagrobki pozbawione krzyży. W Paniszczowie przeważała ludność rusińska (ukraińska).
W okresie międzywojennym działało tu ukraińskie Towarzystwo „Proświta”, które liczyło około 120 członków. Swoją siedzibę miało w wynajętym domu. Towarzystwo posiadało własną czytelnię. We wsi działało także Koło Szlachty Zagrodowej, do którego należały 34 osoby. Zbierano się w szkole, w mieszkaniu kierownika, który odstąpił pokój na świetlicę „dla szlachty”. Przy Kole zorganizowano „chór szlachecki”. Budynek szkolny był ośmioizbowy, kryty blachą. Wieś licząca ok. 170 gospodarstw, została w 1951 roku przekazana Polsce przez ZSRR. Po 1951 roku, wieś nie była przeznaczona do zasiedlenia i budynki zostały rozebrane.
Cerkiew zbudowano w 1925 roku w narodowym stylu ukraińskim. Trójkopułowa świątynia z transeptem była podobna do zachowanej cerkwi w Bystrem. Była to świątynia filialna greckokatolickiej parafii w Chrewcie. Nieczynna cerkiew była zdewastowana w czasie funkcjonowania PGR-u i Zakładu Karnego, użytkowana była jako owczarnia. Dwie ikony z Paniszczowa, datowane na XVI w. – Mandylion i Matka Boża Hodegetria – trafiły do Muzeum Historycznego w Sanoku.
Hodegetria to jedno z najpopularniejszych wyobrażeń MB. Wedle tradycji jej pierwowzorem był wizerunek Maryi, jaki namalował ewangelista św. Łukasz. Przechowywany był w Konstantynopolu w kościele Ton Hodegon. Stąd wzięła się nazwa ikony – Hodegetria (ta, co wskazuje drogę, przewodniczka świata w drodze ku zbawieniu). MB wskazuje na siedzącego na Jej lewej ręce Jezusa. Majestatycznej postaci MB towarzyszą w górnych narożnikach wizerunki archaniołów. W tzw. „klejmach” (prostokątnych polach) widnieją postacie proroków i apostołów oraz rodzice Maryi (Joachim i Anna). Hodegetria z Paniszczowa, znajduje się w Muzeum Historycznym w Sanoku Ostatecznie cerkiew została rozebrana w 1978 roku. Nieco w górę od cerkwiska, 300 m na północ, widoczne są zabudowania gospodarstwa Henryka Victoriniego, który przeniósł się tutaj z Sokolego. Pod koniec lat 50-tych prowadził stację turystyczną PTTK w Tworylnem.
Powrót do Polany tą samą drogą przez Wydrne. Istnieje możliwość powrotu do Polany przez szczyt Moklika. Za cerkwiskiem, w prawo i w górę, początkowo przez łąkę, dalej starą drogą gruntową prowadzącą bocznym grzbietem Moklika – Berdem, porośniętym głównie bukowym lasem.
Serdecznie zachęcam do spaceru ww. szlakiem. Opis zaczerpnąłam z przewodnika historyczno-przyrodniczego „Wędrówki po polańskich szlakach”. Bardzo dziękujemy autorom za umożliwienie skorzystania z ich wiedzy Nasza agroturystyka „Miejsce po Dworze” znajduje się w bliskiej okolicy od punktu początkowego szlaku, dzięki czemu można łatwo rozpocząć przygodę z atrakcji przyrodniczymi okolic Polany. Miejsce odludne, bez tłumów pozwoli zrelaksować się i odpocząć. Jeszcze raz serdecznie polecamy ten szlak spacerowy w bieszczadzkim klimacie.
